In courante schoonheidsproducten zitten heel wat ingrediënten die weinig koosjer zijn. Ongezonde bestanddelen uit de petrochemische industrie, bijvoorbeeld.
Maar er zijn steeds meer mensen die dat beseffen. Gevolg: natuurlijke verzorgingsproducten zitten in de lift. Ook schoonheidsspecialisten maken er alsmaar vaker gebruik van. Zeker wanneer ze merken dat ze daarmee opvallend goede resultaten bereiken … – door Koen Vandepopuliere
De huid is ons grootste orgaan. Langs die weg worden heel wat afvalstoffen uit ons lichaam geloosd. Maar ook het omgekeerde geldt: heel wat stoffen komen via onze huid in ons lichaam. Gezien deze doorlaatbaarheid in twee richtingen is belangrijk erop te letten dat wat we erop aanbrengen, geen bestanddelen bevat die ons lichaam schade toebrengen.
Andere, evidente regels zijn: vermijd verzorgingsproducten die de huid in haar natuurlijke functies belemmeren, en deze die ze beschadigen.
Europees MilieuAgentschap
Onlangs, 10 mei 2012, pakte het Europese MilieuAgentschap (EMA) uit met een overzichtsstudie die zich baseerde op onderzoek van de afgelopen 15 jaar, naar verdachte bestanddelen uit de categorie ‘hormoonverstorende stoffen’.
Daartoe behoren onder meer ftalaten, parabenen en kunstmatige muskverbindingen, die voorkomen in tal van cosmetica, zonneproducten en andere verzorgingsmiddelen.
Het EMA stelt dat is bewezen dat deze stoffen zich ophopen in het milieu. En: er schade toebrengen aan tal van dieren; “die chemicaliën tasten hun schildklier aan, hun immuunsysteem, zenuwstelsel en voortplantingsvermogen. Veel van die gezondheidsproblemen, zien we, treden ook bij mensen steeds vaker op.”
Dergelijke hormoonverstoorders worden ook in verband gebracht met suikerziekte, borstkanker en zwaarlijvigheid. Jacqueline Mc Glade, Directeur van het EMA: “Het is best voorzichtig daarmee om te gaan tot we meer inzicht hebben in hun effecten. Het probleem is niet één specifieke stof, maar vooral het feit dat we constant bloot staan aan een combinatie van al die stoffen en dat er sprake is van een interactie tussen die chemicaliën in ons lichaam.”
Giftige schoonheid?
Er bestaan reeds langer twijfels over wat zich in verzorgingsproducten bevindt. Al enkele tientallen jaren bezig met deze zaak is dokter Samuel Epstein (°1926), professor op rust van de University of Illinois, USA. Tot op de dag van vandaag is hij een luis in de pels van de producenten van gangbare verzorgingsmiddelen.
Onder meer publiceerde hij het boek ‘Toxic Beauty’ (2009). Hij wijst daarin op de gevaren van, onder meer, natriumlaurylsulfaat. Dat zorgt voor heel wat schuimvorming, wat de consument vertrouwen inboezemt. Het komt vaak voor in shampoo, tandpasta, body lotion, badschuim, gezichtsreiniger, tandpasta en verzorgingsproducten voor baby’s. Onderzoek stelt evenwel dat die stof het immuunsysteem schaadt, leidt tot verwijdering van huidlagen en de huid doet ontsteken. Het is ook potentieel kankerverwekkend.
Aluminium, vervolgens, bevindt zich vaak in deodorant. Verbindingen daarmee gaan een reactie aan met vetzuren die op de huid voorkomen. Hierdoor ontstaan stoffen die de zweetkanaaltjes deels afsluiten waardoor minder zweet wordt afgegeven. Het is evenwel bewezen dat aluminiumdeeltjes via de huid in de bloedbaan terechtkomen, zich in het lichaam opstapelen en op lange termijn kunnen leiden tot dementie. Aluminium is zelfs één van de hoofdverdachten van de Alzheimer-epidemie.
Een ander opmerkelijk ingrediënt is minerale olie, dat aan onbewerkte aardolie wordt onttrokken. Het houdt water vast in de huid waardoor een oudere, droge huid er zachter, gladder en jonger uitziet. De film van minerale olie houdt evenwel niet alleen vocht vast, maar ook schadelijke stoffen, koolstofdioxide, afval- en restproducten die de huid probeert af te stoten. Vaseline heeft een vergelijkbaar effect.
Dr. Epstein noemt ook isopropyl, aanwezig in tal van handlotions, zepen, aftershaves en haarkleurspoelingen. Hij meldt dat het haar en huid uitdroogt en er barstjes en wondjes in creëert, waarin dan bacteriën groeien; deze tasten op hun beurt de algemene lichamelijke gezondheid aan.
Ook zijn er imidazolidinylureum en DMDM hydantoïne, bewaarmiddelen die eveneens aanwezig zijn in talloze verzorgingsproducten. Volgens dr. Epstein dragen ze bij tot het ontstaan van allergieën, chronische vermoeidheid, slapeloosheid, astma, kanker en verzwakking van het immuunsysteem.
Het is slechts een kleine greep uit de talloze ingrediënten van verzorgingsproducten die hij bekritiseert.
Women in Europe
WECF (‘Women in Europe for a Common Europe’) is een gereputeerde organisatie die onder meer actief is bij de Verenigde Naties en op Europees niveau. Reeds enkele jaren geleden wees deze vzw uitdrukkelijk op de gevaren van onder meer ftalaten, kunstmatige muskverbindingen (gebruikt als geurstof in onder meer parfums) en parabenen; stoffen die het Europees MilieuAgentschap, zoals hoger vermeld, opnieuw met de vinger wijst. Sommige van die stoffen zijn overigens intussen deels verboden, zoals enkele muskverbindingen waarvan nu vaststaat dat ze kanker verwekken.
Desondanks worden een aantal verboden stoffen nog steeds aangetroffen in verzorgingsmiddelen. Reeds enkele jaren geleden wees WECF ook op triclosan, dat een antibacteriële werking heeft en wordt toegepast als conserveermiddel in zeep, deodorant en tandpasta; het zou kankerverwekkend zijn.
De organisatie noemt ook aromatische aminen, gebruikt als kleurstof in permanente haarverf, lippenstift en oogschaduw. Deze stoffen zijn mogelijk, opnieuw, kankerverwekkend, en leiden tot astma en allergieën. Eind april 2012 nog, trouwens, publiceerde WECF op haar site een publicatie van het Deense Ministerie voor Milieu, waarin zwangere vrouwen wordt afgeraden producten te gebruiken met daarin butylparabeen, isobutylparabeen, isopropylparabeen en triclosan. En: ze raden daarin aan cosmetica te gebruiken met een betrouwbaar ecolabel, om dergelijke schadelijke chemicaliën te vermijden.
Zorg voor jezelf… met bio
Een Belgische pionier inzake werken met ecologische verzorgingsproducten is schoonheidsspecialiste Christine Huybrechts.
Zij stelt het als volgt: “Schoonheid komt nooit alleen uit een potje. De gezondheid van onze huid weerspiegelt namelijk onze algemene gezondheid. Let er dus op voldoende te drinken, lichaamsbeweging te hebben en te kiezen voor evenwichtige voeding. Dat is onontbeerlijk voor een mooie huid.
Maar natuurlijk kan je de gezondheid van je huid nog een extra boost geven. Dat doe je met de juiste gelaats- en lichaamsverzorging. Met producten die de huid diepgaand herstellen, zuiveren, hydrateren, ontgiften, verzachten en verjongen. Producten met een hoge concentratie aan hoogwaardige, natuurlijke bestanddelen, en die problemen bij de oorzaak aanpakken.
Ik gebruik daartoe een merk dat de principes onderschrijft van organische landbouw en fair trade. Het is proefdiervrij én vermeldt op elk product glashelder en in mensentaal wat erin zit, wat het doet en voor wie het is bestemd. Op de ingrediëntenlijst vind je géén parabenen, synthetische parfums, siliconen, minerale oliën, kleurstoffen of andere schadelijke chemicaliën. Wél 100% natuurlijke, biologische en huidvriendelijke ingrediënten die veilig zijn voor de mens en vriendelijk voor het milieu. Zoals duindoornbes en soja-extracten. Een kwestie van gezond verstand, want onze huid en de binnenkant van ons lichaam staan onlosmakelijk met elkaar in verbinding. Een product dat niet zuiver genoeg is om te eten, smeer je volgens mij ook niet op je huid.”
Keurmerken
Let er op dat zich op de verpakking een label bevindt dat garandeert dat het product natuurlijk en/of biologisch is. Er zijn namelijk veel merken die de indruk willen geven natuurlijk te zijn, hoewel dat niet met de realiteit overeenstemt.
Voorbeelden van betrouwbare keurmerken zijn BDIH, Nordic Swan, Cosmebio, Ecocert, Ecogarantie, Naturland, Nature et Progrès, NaTrue en Soil Association. Dat zijn er veel, wat het niet altijd eenvoudig maakt door het bos de bomen te zien. Sedert 16 februari is er ook een Europees label voor natuurcosmetica: ‘COSMOS’. Op termijn zou deze zou in de plaats komen van de belangrijkste Europese cosmetica-keurmerken van dit moment.